Στην καθημερινή άσκηση της ιατρικής των υπερήχων, ένα από τα συνηθέστερα ευρήματα είναι η λιπώδης διήθηση του ήπατος. Αποτελεί μια κατάσταση ορατή στον ακτινοδιαγνώστη ως αύξηση της ηχογενείας του ηπατικού παρεγχύματος. Το εύρημα αυτό, συχνά προκαλεί σύγχυση στον εξεταζόμενο, ο οποίος εύλογα αναρωτιέται τι σημαίνει αυτό. Ως λιπώδης διήθηση του ήπατος λοιπόν ορίζεται η υπερβολική συσσώρευση λίπους εντός του ηπατοκυττάρου, κατάσταση η οποία αντανακλά μια σημαντική διαταραχή στο μεταβολισμό των λιπιδίων στον οργανισμό μας και στη σύγχρονη εποχή υπολογίζεται ότι αφορά τουλάχιστον στο 25% του Δυτικού κόσμου.

Παράγοντες κινδύνου

Συνηθέστεροι παράγοντες κινδύνου της λιπώδους διήθησης είναι :

• διατροφικές συνήθειες (υπερβολική κατανάλωση απλών σακχάρων, τροφών με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη και κορεσμένων λιπαρών)

• αντίσταση στην ινσουλίνη – σακχαρώδης διαβήτης

• παχυσαρκία και ειδικά κεντρικού τύπου (σωματότυπος ̈μήλο”)

• μεταβολικό σύνδρομο

• δυσλιπιδαιμία και αυξημένα τριγλυκερίδια αίματος

• υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ

• λήψη φαρμάκων (αμιωδαρόνη, μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, ταμοξιφαίνη, βαλπροϊκό οξύ, κορτικοστεροειδή, τετρακυκλίνη κ.ά.)

• γενετικοί παράγοντες, που συνδέονται με ειδικές γονιδιακές μεταλλάξεις.

Αλκοολική και μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος

Πρακτικά, η λιπώδης διήθηση διακρίνεται σε αλκοολική και μη αλκοολική, ανάλογα με το αν οφείλεται στην κατάχρηση αλκοόλης ή όχι. Στο παρόν άρθρο, όταν μιλάμε για τη λιπώδη διήθηση αναφερόμαστε στο δεύτερο και συχνότερο τύπο, κατάσταση γνωστή στη διεθνή βιβλιογραφία ως “μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος” (NAFLD). Γιατί όμως ενέχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ενημέρωση του εξεταζόμενου αλλά και η επαγρύπνηση του κλινικού ιατρού σχετικά με την κατάσταση αυτή;

Οι λόγοι είναι οι εξής :

• η NAFLD συνδέεται στενά με άλλες παθολογικές καταστάσεις που μπορεί ακόμα να μην έχουν διαγνωστεί, όπως τη δυσλιπιδαιμία και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2

• η NAFLD από μόνη της, ακόμη και εάν τυχόν συνυπάρχοντες παράγοντες κινδύνου είναι καλώς ρυθμισμένοι, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου

• ένα μικρό ποσοστό ασθενών με NAFLD θα εμφανίσει πρόοδο νόσου, με ανάπτυξη φλεγμονής του ήπατος, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε ίνωση και τελικώς, κίρρωση του ήπατος.

Πώς μπορεί να διαγνωστεί η λιπώδης διήθηση ήπατος;

Η NAFLD τις περισσότερες φορές διαδράμει υποκλινικά, δηλαδή ο ασθενής δεν εμφανίζει καμιά ενόχληση. Σε κάποιο εργαστηριακό έλεγχο ρουτίνας μπορεί να εκδηλωθεί αύξηση των ηπατικών ενζύμων (SGOT, SGPT, γgt), ωστόσο πολλές φορές δεν υπάρχει καμιά παρέκκλιση από τις φυσιολογικές τιμές.

Ο απεικονιστικός έλεγχος μέσω υπερηχογραφήματος μπορεί να αναδείξει το βαθμό της αύξησης της ηχογενείας του ήπατος, ενώ η ελαστογραφία στην περίπτωση της προόδου της νόσου σε ίνωση, μπορεί να αναδείξει μια αυξημένη “σκληρότητα” της υφής του οργάνου. Επίσης ο έλεγχος με υπολογιστική και μαγνητική τομογραφία δύναται να αναδείξει αυτήν την παθολογία.

Η ιστολογική εξέταση κατόπιν βιοψίας του ήπατος είναι αυτή που θα διαγνώσει με μεγαλύτερη ακρίβεια το βαθμό της ηπατικής βλάβης, καθώς και τυχόν αλλαγές που σχετίζονται με την πρόοδο νόσου. Πρόκειται όμως για μια επεμβατική διαγνωστική μέθοδο με υψηλό κόστος και πιθανές παρενέργειες. Για το λόγο αυτό, είναι ανέφικτο να εφαρμοστεί κατά τη καθημερινή κλινική πράξη μόνο για τη διάγνωση του λιπώδους ήπατος.

Θεραπεία-Αντιμετώπιση

Τι μπορούμε να κάνουμε λοιπόν εάν διαπιστώσουμε ότι είμαστε κι εμείς στην κατηγορία των ανθρώπων που εμφανίζουν λιπώδη διήθηση; Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην αναστροφή της κατάστασης είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής. Συγκεκριμένα, προτείνεται η απώλεια βάρους (5%-10% του σωματικού βάρους, ακόμα και σε άτομα με φυσιολογικό δείκτη μάζας σώματος). Ειδικά σε παχύσαρκα άτομα, η ανάγκη της απώλειας βάρους μέσω συντηρητικών ή και επεμβατικών/χειρουργικών μεθόδων είναι επιτακτική.

Σημαντική είναι και η υιοθέτηση σωστών διατροφικών συνηθειών βάσει του Μεσογειακού προτύπου διατροφής, δηλαδή:

• κατανάλωση άφθονων φρούτων και λαχανικών

• αντικατάσταση των απλών υδατανθράκων με σύνθετους (δημητριακά, ζυμαρικά και αλεύρι ολικής άλεσης, αντί των λευκών),

• κατανάλωση ακόρεστων, ω-3 λιπαρών οξέων και φυτικών ινών

• λήψη πρωτεϊνών από όσπρια, ψάρια και λευκό κρέας, αντί του κόκκινου κρέατος

• αποφυγή αλκοόλ

• αποφυγή ποτών με επιπρόσθετη ζάχαρη

Πώς η άσκηση μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της λιπώδους διήθησης;

Ευεργετικός είναι και ο ρόλος της άσκησης. Στα πλαίσια της άσκησης πρέπει να δίνεται  έμφαση στην αερόβια άσκηση, βάσει των σύγχρονων κατευθυντήριων οδηγιών από την American Heart Association. Συνιστάται 150 λεπτά μέτριας έντασης αερόβιας άσκησης ανά εβδομάδα τουλάχιστον, για την υγεία του καρδιαγγειακού μας συστήματος.

Φαρμακευτικές μέθοδοι για την αντιμετώπιση της ηπατικής λιπώδους διηθήσεως μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν. Μελέτες έχουν προτείνει τη δοκιμαστική χορήγηση βιταμίνης Ε και αντιοξειδωτικών παραγόντων. Μέχρι στιγμής ωστόσο δεν έχει σαφώς αποδειχθεί η ευεργετική τους δράση, ενώ υπάρχουν και αντενδείξεις στη μακροχρόνια αγωγή.

Νεότερες πειραματικές θεραπευτικές μέθοδοι βρίσκονται σε εξέλιξη. Αυτές στοχεύουν σε διάφορα στάδια της παθογένεσης της λιπώδους διήθησης, οι οποίες έως τώρα έχουν καταδείξει μέτρια αποτελεσματικότητα.

Σε κάθε περίπτωση, το κλειδί για την αντιμετώπιση της ηπατικής , μη αλκοολικής λιπώδους νόσου, στο βαθμό που για τον καθένα ασθενή ξεχωριστά είναι εφικτό, παραμένουν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως παραπάνω αναλύονται και πάντα σε συνεργασία με τον κλινικό οικογενειακό ιατρό, ο οποίος γνωρίζει το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό μας.

Για ένα πλήρη διαγνωστικό έλεγχο για τη λιπώδη διήθηση ήπατος, επικοινωνήστε με το Διαγνωστικό Κέντρο «Ευρωίαση».

Μην αμελείτε το ετήσιο check up σας! Επικοινωνήστε σήμερα με το Διαγνωστικό Κέντρο «Ευρωίαση» και κλείστε το ραντεβού σας!